Những làng nghề dệt thổ cẩm, đan lát mây tre của người Cơtu, Bhơnoong,… ở vùng miền núi Nam Giang, Đông Giang, Tây Giang (Quảng Nam) đang dần khôi phục và khởi sắc. Gắn với đó là việc đầu tư phát triển tuyến hành trình khám phá đường Hồ Chí Minh huyền thoại và đời sống văn hóa của người dân nơi miền núi phía tây Quảng Nam.

Học lại nghề truyền thống

Tại huyện Đông Giang, nghề dệt thổ cẩm được khôi phục mạnh mẽ tại thôn ĐhRôồng (xã Tà Lu); thôn PaZĩnh, Chơ Net (xã A Tiêng). Từ năm 2003 đến nay, Tổ chức Tầm nhìn thế giới đã hỗ trợ dạy nghề cho khoảng 100 phụ nữ ở vùng này. Hoặc như ở huyện Phước Sơn, huyện đã đầu tư khôi phục nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Bơnoong, đưa vào dạy cho học sinh tại trường PT dân tộc nội trú; phụ nữ ở các thôn bản. Những học viên thạo nghề sẽ dệt thổ cẩm thành những mặt hàng có tính thẩm mỹ cao để làm hàng lưu niệm. Đồng thời đầu tư dệt, thiết kế những trang phục từ thổ cẩm có tính ứng dụng cao cho đồng bào dân tộc ở đây. Song song đó, huyện cũng xây dựng lại một số làng nghề truyền thống ở các xã và một cơ sở dệt thổ cẩm quy mô tại trung tâm huyện. 

Chị Bling Thị Treng (thôn Đhơ Rôồng, Đông Giang) cho biết nhiều phụ nữ ở thôn thoát đói nghèo nhờ biết kết hợp bán sản phẩm thủ công cho khách thăm quan. Chi hội phụ nữ Cơtu ở thôn chị đã thành lập tổ dệt với 26 chị em, vay vốn hỗ trợ để đầu tư vào dệt thổ cẩm. Ngày trước, thổ cẩm dệt ra chỉ để dùng trong gia đình hoặc trao đổi với nhau. Bây giờ sản phẩm đã có thể gửi về xuôi, bán cho Lữ khách lên vùng cao với giá ít ra cũng được 300.000 đồng/tấm. Chưa kể các chị còn lập ra tổ ẩm thực để nấu ăn phục vụ khách thăm quan; tổ biểu diễn múa truyền thống,… 

Bảo tồn văn hóa gắn với Phát triển Lữ Hành

Từ năm 2011, dự án “Tăng cường hoạt động trải nghiệm tại các huyện sâu trong đất liền ở tỉnh Quảng Nam” (SIT) được chính phủ Luxemburg tài trợ được UBND tỉnh Quảng Nam và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) triển khai tại các huyện miền núi Đông Giang, Nam Giang và Tây Giang nhằm giảm nghèo và tạo việc làm bền vững cho các đối tượng. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến Phát triển Lữ Hành dựa vào cộng đồng. Phát triển và quảng bá, xây dựng thương hiệu cho khu vực này và khu vực xung quanh đường mòn Hồ Chí Minh lịch sử. 

Tại làng Bhơ Hôồng, một liên minh ba Công ty lữ hành với cái tên Công ty mạo hiểm Việt Nam đã hỗ trợ phát triển những ngôi nhà moong truyền thống của làng thành những biệt thự dạng moong-villa tiện nghi phục vụ lưu trú qua đêm cho Lữ khách . Những ngôi nhà gươl, nhà moong còn nguyên vẹn dấu tích thuở lập làng nay đã thành những điểm dừng chân nghỉ ngơi, khám phá văn hóa, tập quán của đồng bào.  

Theo ông Đinh Hài, giám đốc Sở VHTTDL Quảng Nam, việc khôi phục các làng nghề truyền thống gắn với Phát triển Lữ Hành sẽ góp phần phát triển đời sống đồng bào dân tộc ở các vùng miền núi, đồng thời cũng góp phần lưu giữ được những giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân cư. Điều quan trọng nhất là phải xây dựng được một ý thức và phong cách làm chương trình cho chính người dân bản địa, phải làm hành trình cộng đồng, giúp đồng bào ở đây có thể hưởng lợi từ trải nghiệm. Đồng thời chính họ góp phần cùng với các doanh nghiệp, cơ quan quản lý tạo nên sự hấp dẫn cho vùng rừng núi phía tây Quảng Nam để thu hút khách thăm quan.